Uvod

Produbljujuća politička kriza zadesila je Crnu Goru 2021. Sukob između vlade i koalicije koja je činila većinu u Skupštini doveo je do odlaganja usvajanja novih zakona, odugovlačenja reformskih procesa i praktično onemogućio OCD da se angažuju u vezi s aktivnostima zagovaranja i nadzora. Izražene međuetničke tenzije u Crnoj Gori su kulminirale u septembru 2021. godine prilikom ustoličenja mitropolita Srpske pravoslavne crkve, Joanikija II, na Cetinju, čemu se protivio veliki broj građana. Odgovor vlasti i sukobi policije i demonstranata doveli su Crnu Goru na ivicu građanskog sukoba. 

Proces pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji (EU) u velikoj mjeri je stagnirao tokom 2021. godine. Iako je vlada pripremila posebne akcione planove za realizaciju preporuka iz nedavnog izvještaja Evropske komisije, ona nije dala prioritet EU integracijama. 

Crna Gora je nastavila da se nosi s izazovima pandemije kovida-19, uključujući i kroz zalihe vakcina. Početkom 2021. godine uvedeno je nekoliko javnozdravstvenih mjera, kao što je zabrana javnih okupljanja i obustavljanje međugradskog saobraćaja određenim danima. Ove mjere su ublažene kako je broj slučajeva oboljelih od kovida-19 opadao, a do ljeta je većina ograničenja ukinuta, s izuzetkom obaveze posjedovanja zdravstvene potvrde kojom se dokazivalo da ste vakcinisani, negativni na testu ili da ste se nedavno oporavili od virusa, za ulazak u restorane i tržne centre. Kampanja vakcinacije u Crnoj Gori počela je u februaru 2021. godine i do kraja godine je u potpunosti vakcinisano oko 45 posto stanovništva. 

Ključne zakonodavne inicijative za stvaranje povoljnijeg okruženja za OCD nijesu usvojene 2021. godine, uprkos obećanjima vlade da će dati prioritet svom strateškom partnerstvu s civilnim sektorom. Značajna kašnjenja u finansiranju projekata i programa OCD od strane države ugrozila su održivost socijalnih usluga koje ne pružaju same državne institucije. OCD su nastavile da budu konstruktivni kritičari vlasti i da reaguju na prijetnje demokratiji, ali su ih javni zvaničnici lažno optuživali da su motivisani političkim agendama, da sprovode lažna istraživanja i rade na promovisanju stranih interesa u Crnoj Gori. Uprkos ovim izazovima, ukupna održivost OCD ostala je nepromijenjena u 2021. godini, i nije došlo do promjena u ocjenama u bilo kojoj dimenziji održivosti. 

Zakon poznaje dva oblika nevladinih organizacija (NVO): nevladina udruženja i nevladine fondacije. Prema podacima Ministarstva javne uprave, digitalnog društva i medija (MJU), u Crnoj Gori je registrovano 6.426 NVO, uključujući 6.062 udruženja, 120 stranih NVO i 244 fondacije. U 2021. godini registrovano je 389 novih NVO, pri čemu je 21 je izbrisana iz Registra. Najveći broj registrovanih NVO aktivan je u oblastima kulture, obrazovanja, zaštite ljudskih i manjinskih prava, socijalnih usluga i zdravstvene zaštite. 

Indeks održivosti OCD-a je analitički instrument koji mjeri napredak civilnog sektora u regionu Centralne i Istočne Evrope i Evroazije.

››  Indeks ispituje sveukupno okruženje za razvoj civilnog društva,
kroz sedam dimenzija. ‹‹